بازیافت لاستیک ( تایر ) فرسوده

خریدار انواع تایر فرسوده، مستهلک و ضایعاتی 30_11_30_0_0912

در این مقاله انواع روشهای استفاده مجدد از تایرهای کهنه و اسقاطی و دامنه وسیعی از کاربردهای آن معرفی شده است.

چندین سال است که مشکل ضایعات تایرهای مستعمل رو به افزایش است. در ابتدا تصور میشد که تایرهای فرسوده چندان ارزشی ندارند و پس از پایان عمرشان چاره ای جز معدوم کردنشان نیست و یا باید دفن شوند و یا سوزانده شوند که در هر صورت آسیب جدی به محیط زیست وارد میگردد که قابل جبران نیست ( قابل توجه افرادی که برای جداسازی سیم لاستیک، آنرا میسوزانند ).

همراه با رشد صنایع خودرو سازی و رشد اقتصادی که باربری، راهسازی، معادن و دیگر حوزه ها را شامل میشود هر روز شاهد افزایش چشمگیر تایرهای فرسوده در هر سایزی از آنرا هستیم و این چگونگی بازیافت تایرهای فرسوده را از چالش های مهم صنعت بازیافت کرده است.

آمیزه های لاستیک تایر غالبا طوری است که به صورت فیزیکی و شیمیایی با یکدیگر آمیخته شده و این جداسازی آنها را بسیار دشوار مینماید.با تجه به اینکه دپوی تایرها خطر بزرگ آتش سوزی را در پی دارد، دفن آ«هن نیز همانطور که قبلا گفته شد منتفی خواهد بود. در نتیجه اغلب شرکت های تایرسازی عمده و انجمن های صنفی وابسته به آنها در رابطه با کشف راه های کاهش آسیب های زیست محیطی تایرهای مستعمل به نحوی درگیر و با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند.

اغلب مواد تشکیل دهنده تایر از نفت خام به دست می آیند در نتیجه انرژی نهفته در آنها نسبتا زیاد است. بنابراین از سوزاندن اینگونه مواد انرژی زیادی به دست می آید ولی از نقطه نظر مسایل زیست محیطی، انجام این فرآیند توصیه نمی شود.

در واژه نامه زیست محیطی، پنج شیوه جایگزین سوزاندن میشوند که بر اساس اولویت عبارتند از :

کاهش : به کاستن تعداد تایرهایی که در نهایت ضایع میشوند گفته میشود.

استفاده مجدد : منظور انجام فرآیندی استکه در نهایت تایر را قابل استفاده مجدد مینماید.

بازیافت : به انجام عملیاتی روی مواد تشکیل دهنده ی تایر گفته میشود به گونه ای که در سایر محصولات لاستیکی قابل استفاده باشند.

بازیابی : به تولید انرژی حاصل از سوزاندن تایر گفنه میشود.

دفن زباله : مدفون کردن ضایعات تایر در زیر زمین و مناطق ویژه.

کاهش

از آنجاییکه تعداد وسایل نقلیه موتوری رو به افزایش است تنها راهی که به کمک آن می توان تعداد تایرهای مستهلک را کاهش داد، ساخت تایرهایی با دوام و کارایی بیشتر و بهتر است.در راستای این هدف صنایع طول عمر تایرهای تولیدی خود را افزایش می دهند و به پیشرفت هایی نیز دست یافته اند از آن جمله میتوان به توسعه ساخت تایرهای رادیال ( سیمی ) به جای تایرهای بایاس ( نخی ) اشاره کرد که تقریبا عمری دو برابر داشته و کارایی بالاتری نیز دارند.طبق تخمین شرکت گودیر ، کارکرد تایرها طی بیست سال گذشته دو برابر شده است.

استفاده مجدد

استفاده مجدد از تایر نه تنها به خاطر کاهش حجم تایرهای فرسوده بلکه به خاطر میزان انرژی ای که از تولید نکردن تایر نو ذخیره میگردد، امکانات بالقوه ای را در اختیار قرار میدهد.ساده ترین شکل استفاده مجدد، فروش تایرهای مستعمل سالم به سایر استفاده کنندگان است.این عمل با وضع و اجرای قانون های مربوط به عمق شار ترد، با موفقیت بیشتری همراه شده است.عمق شیار لازم برای تایرها حداقل 6/1 میلیمتر است و بسیاری از رانندگان قبل از رسیدن به این مقدار باید تایرهایشان را تعویض کنند. این گونه تایرها ارزشمند بوده و در شبکه های تجارت جهانی قرار میگیرند.

شیارگذاری مجدد ( آج زدن )

ارزان ترین روش برای نوسازی یک تایر مستعمل، شیارگذاری مجدد ( آج زدن ) روی آن است. این مورد بیشتر در تایرهای باری جواب میدهد چراکه در تایرهای سواری ضخامت زیر شیار به اندازه کافی وجود ندارد هرچند که برخی از کمپانی های تولید تایر حامی این عمل هستند.تایرهای باری معمولا به گونه ای طراحی میشوند که بتوان یکبار روی آنها عمل شیارگذاری و دو تا سه بار عمل روکش گذاری را انجام داد.در رابطه با آج زدن کمپانی میشلن از حامیان اصلی این فرآیند است.اگر آج زدن به درستی انجام شود عمر تایر تا 30 درصد اضافه میشود که معادل 5/2 درصد هزینه ی یک تایر نو میباشد.این کار فرآیند چنگ زنی در سطوح خیس را بهبود بخشیده و میزان مقاومت غلطشی تایر را در همان حدی که قبلا بوده ثابت نگه میدارد.با این وجود شرکت یاد شده در رابطه با شیار گذاری مجدد در صورتی که مطابق قاعده و اصول انجام نشود هشدار میدهد.بیشتر شرکت های روکش کننده تایر نظریه میشلن را رد میکنند و مدعی هستند که عملا اینگونه تایرها خوب کا نمیکنند و از آنجاییکه این کار اغلب به دست افراد کم تجربه و غیر متخصص انجام میگیر با ریسک بالایی همراه است.یکی دیگر از انتقادهایی که به روش شیارگذاری مجدد میشود از بین رفتن نرمی حرکت تایر به خاطر نبود ضخامت کافی ترد است.

باید گفت که در دیدگاه هر دو جناح حقیقتی نهفته است.میشلن که به این پروژه علاقمند است در رابطه با تایرهای باری از اعتبار خوبی برخوردار است، حال آنکه شرکت های روکش کننده که مخالف آج زدن هستند به تامین منجیدهایی با کیفیت برتر در رابطه با تجارتشان علاقه نشان میدهند، چون بدون منجیدهای با کیفیت تولیدشان کم میشود چراکه با افزایش عمر تایرهای شیارگذاری شده احتمال آسیب دیدگی منجید بیشتر خواهد شد.با وجود درستی نظر هر دو طرف، آج زدن اکنون جزو مکمل اقتصاد مدیریت ناوگان حمل و نقل شده است.

روکش کردن

امروزه روکش کردن تایر را همه پذیرفته اند. در حقیقت تمام تولیدکنندگان تایر یا خودشان این فرآیند را انجام میدهند یا به کارخانه های دیگر مجوز میدهند که اینکار را انجام دهند.روکش تایرهای سواری نسبتا مورد مناقشه است و تولیدکنندگان تایر مستقیما خود را با آن درگیر نمیکنند زیرا صنایع در گذشته به خاطر بروز برخی مشکلات فنی متحمل دردسرهای فراوانی شده اند به خصوص اینکه در مورد تایرهای سواری سلامت جان انسانها نیز در میان است.گرچه شیوه های روکش تایر بهبود یافته است و استاندارد کیفی در بسیاری از کشورها رعایت میشود اما زمان زیادی میخواهد تا توده مردم از ارتقای این استانداردها آگاه شوند.فرآیند روکش که به آن آج گذاری مجدد نیز گفته میشود با بازرسی و معاینه ی دقیق منجید ها که به منظور اطمینان از سلامت آنها انجام می پذیرد آغاز میشود سپس بسته به درجه کیفی منجید تایرها به روش سرد یا گرم روکش میگردند.تایرهای روکش شده به روش روکش سرد تقریبا به خوبی تایرهای نو عمل میکنند حال آنکه تایرهای با روکش گرم بیشتر مورد استفاده ادوات کشاورزی قرار میگیرند.

بازیافت

از روشهای بازیافت تایر که هم اکنون در اکثر شهرهای کشورمان رونق زیادی دارد میتوان به گرانول کردن تایر اشاره کرد به گونه ای که در ساخت سایر محصولات لاستیکی از جمله کفپوش های لاستیکی مورد استفاده در پارکها کاربرد دارد.در این روش ابتدا سیمهای دور طوقه تایر بوسیله دستگاه سیمکش طوقه جداشده و سپس تایرها را خرد کرده، سیم و یا نخ تایر را جدا میکنند.

در مورد بازیافت و بازیابی در آینده مقاله مفصلی خواهیم داشت.همچنین دفن تایرهای فرسوده که بدلیل مشکلات زیست محیطی تقریبا منتفی میباشد.

با اقتباس از سایت محترم ایران ضایعات